کرایوتراپی یا سرما درمانی
کرایوتراپی یا سرما درمانی یک روش درمانی برای بیماریهای پوستی است که در آن ماده ای بسیار سرد به ضایعه پوستی پاشیده می شود تا ضایعه پوستی درمان شود. مواد زیادی برای این کار استفاده میشود که شایعترین آنها نیتروژن مایع میباشد. کرایوتراپی برای درمان ضایعات زیادی استفاده می شود از جمله این ضایعات میتوان به
اکتینیک کراتوز(Actinic keratoses)
ضایعات ویروسی مثل زگیل (Warts)
مولوسکوم کنتاژیوزوم(molluscum contagiosum)
سبورییک کراتوز (Seborrhoeic keratoses) اشاره کرد.
در کرایوتراپی یا سرما درمانی چه اتفاقی می افتد؟
انتقال گرما کریوتراپی شامل از بین بردن زگیل ها به وسیله ی فریز کردن است، اما در واقع منتقل شدن گرما برای آسیب دیدن زگیل ها لازم است.
نیتروژن مایعی که توسط پزشکان استفاده میشود، دمای پایینی حدود ۱۹۶- دارد. این به این معناست که هر چیزی در معرض این نیتروژن مایع قرار بگیرد باعث جوشیدن آن میشود.
در مرحله ی اول نیتروژن مایع را در تماس با زگیل قرار میدهند، گرمای بدن فرد به مایع منتقل میشود. این موضوع باعث جوشیدن سریع نیتروژن میشود. با فرستادن ممتد سرمای فریز کننده به بافت زگیل، جریان ممتدی به بافت زگیل منتقل میشود.
و مرگ سلولی در این فرآیند سلول های زگیل بعد از تماس با نیتروژن مایع که دمای به شدت پایینی دارد، فریز میشوند. نیتروژن مایع تا عمق زگیل نفوذ میکند، تا تمام بافت زگیل فریز شود. آسیب اصلی در طی منجمد شدن اتفاق می افتد.
تمام سلول ها، زمانی که فریز میشوند، وجود نیتروژن مایع باعث شکل گیری فرم کریستال میشود، در نهایت یکی از صدمات بزرگ به دیواره ی سلول ها وارد میشود. این آسیب در اثر خنک شدن بدتر هم میشوند. مرگ سلولی در طی فریز شدن و خنک شدن اتفاق می افتد.
التهاب پوست در کرایوتراپی یا سرما درمانی
یکی از پاسخ های طبیعی به مرگ سلولی التهاب میباشد. این فرآیند به تکمیل مرگ کامل بافت زگیل کمک میکند. به دلیل این التهاب، سلول های زگیل میمیرند و بافت آنها ریزش میکند و قسمت های ویروسی از بین میروند.
نتایج نهایی در کرایوتراپی یا سرما درمانی
پس از انجماد استاندارد کراتوز خورشیدی، seborrhoeic keratosis یا زگیل ها، پوست به نظر کاملا طبیعی جلوه می کند و هیچ نشانه ای از ضایعه پوستی اصلی نخواهد ماند. با این حال، کرایوتراپی ممکن است به شکل یک علامت سفید (hypopigmentation) و یا اسکار منجر شود،
به خصوص هنگامی که انجماد عمیق یا طولانی مدت بوده باشد (انجماد عمیق یا طولانی مدت برای ضایعه سرطانی ضروری است). علامت سفید گاهی اوقات ممکن است به دنبال انجماد سطحی رخ دهد. علامت سفید ممکن است
کاملا قابل توجه باشد به ویژه در کسانی که رنگ پوست آنها تیره تر (سبزه ) است. اگر چه ظاهر اغلب با گذشت زمان بهبود می یابد، اما تغییر رنگ می تواند دائمی هم باشد.
ضایعات پوستی ممکن است با درمان هم از بین نرود یا ممکن است بعد از درمان مجددا عود کند و به کرایوتراپی مجدد، جراحی یا درمان های دیگر احتیاج باشد .
انجماد سنگین بروی پوست ممکن است عصب حسی سطحی را تحت تاثیر قرار دهد، به عنوان مثال درمان زگیل های ویروسی در کنار انگشت، می تواند باعث بی حسی آن ناحیه که عصب حس را تامین می کند شود که تقریبا همیشه ظرف مدت چند هفته یا چند ماه به حالت عادی باز می گردد.
مراقبت از ناحیه درمان شده با کرایوتراپی یا سرما درمانی
ناحیه درمان شده به احتمال زیاد در عرض چند ساعت تاول خواهد زد. گاهی اوقات تاول سفید است و به علت خونریزی گاهی قرمز یا بنفش ( ضرری ندارد) است.
اگر ناحیه تحت درمان نزدیک به چشم باشد ممکن است نهایتا باعث پف کردن پلک چشم شود، به خصوص صبح بعد از عمل، اما تورم بعد از چند روز بهبود پیدا می کند.
در عرض چند روز پوسته پوسته شدن رخ می دهد و تاول به تدریج خشک می شود. معمولا در مدت زمان بهبود نیازی نیست که به ناحیه درمان شده توجه خاصی داشته باشید.
ناحیه تحت درمان را می توان با ملایمت یک یا دو بار در روز شست و باید آن را تمیز و پاکیزه نگاهداشت. پانسمان اختیاری است، اما توصیه می شود که این کار انجام شود در صورتی که منطقه آسیب دیده در معرض تروما و یا اینکه توسط لباس روی آن پوشانده می شود.
هنگامی که تاول خشک و پوسته پوسته می شود، از وازلین استفاده کنید و از کندن پوسته های تاول بپرهیزید. پوسته های صورت ۵-۱۰ روز و دست ها پس از ۳ هفته بهبود پیدا می کند.
اثرات تاول ساق پا ممکن است تا ۳ ماه باقی بماند چون بطور کلی بهبودی در این ناحیه اغلب به آهستگی صورت می گیرد. عفونت ثانویه غیر معمول است اما وقتی رخ می دهد ممکن است باعث افزایش درد،
تورم، ضخامت مایع زرد رنگ تاول، ترشحات چرکی و یا قرمزی در اطراف ناحیه تحت درمان شود. اگر نگران این موضوع هستید با دکتر خود مشورت کنید ممکن است به پماد ضد عفونی کننده موضعی و یا به آنتی بیوتیک های خوراکی لازم باشد.